PCIS - Stadsbomen en waterbuffering

Het natuurlijke irrigatiesysteem Permavoid Capillair Irrigatie Systeem (PCIS) buffert regenwater onder de groeiplaats van stadsbomen. Daarna zorgt het ervoor dat dit water via capillaire werking weer naar de doorwortelbare ruimte wordt teruggevoerd.

Waterbuffering bij stadsbomen met PCIS biedt meerdere oplossingen

PCIS is een waterbufferingsysteem bij stadsbomen dat zowel draineert als irrigeert. Want stadsbomen hebben water nodig. Maar we kunnen niet meer om klimaatverandering heen, waardoor het stedelijk gebied steeds vaker te maken krijgt met extreme weersomstandigheden. Steeds vaker krijgen we te maken met wateroverlast en ook de problematiek rond het stadshitte-eilandeffect – steden kunnen door het gebrek aan groen de warmte niet meer kwijt – is een jaarlijks terugkomend fenomeen. Maar ook de stadsbomen die er wel staan, ondervinden problemen door de veranderingen in het stedelijk gebied. Door het hoge percentage verharding, de toegenomen verdichting van de bodem en lange periodes van droogte wordt hun ondergrondse ontwikkeling belemmerd. In periodes dat er water valt, vaak in korte heftige buien, kunnen stadsbomen er niet van profiteren doordat het water snel verloren gaat door gebrek aan waterbuffering.

In plaats van wateroverlast te veroorzaken op straat, kan het water gebufferd worden voor irrigatie en infiltratie van stadsbomen. Stadsbomen groeien beter als zij gebruik maken van waterbuffering en helpen langer bij de verkoeling van de stad door het verdampen van het beschikbare water. Op deze manier zijn stadsbomen beter in staat het hitte-eilandeffect in de stad te reduceren.

Permavoid Capillair Irrigatie Systeem (PCIS) als waterbuffering bij stadsbomen

De boomspecialisten van de Nationale Bomenbank brengen de PCIS-waterbuffering circa een meter diep, onder de leeflaag van de stadsbomen. Vervolgens brengen zij bomenzand op het PCIS-systeem aan, met daarop de Permavoid Sandwich Constructie.

In het capillaire PCIS-systeem komt water, dat bijvoorbeeld via de regenafvoer van huizen en gebouwen aangevoerd wordt. Komt er te veel water in de PCIS-waterbuffering, dan loopt het systeem over en wordt het water afgevoerd via een afvoerend systeem. Dit kan een infiltratieriool of een regulier riool zijn. De PCIS-waterbuffering onder stadsbomen is zelfregulerend en heeft geen ondersteuning van computers of beheerders nodig. Het water kan van bovenaf zoals vanaf daken gemakkelijk in het systeem vloeien en verspreidt zich in de panelen die zich onderin de groeiplaats bevinden.

Project PCIS-waterbuffering en –irrigatie bij stadsbomen

De PCIS-waterbuffering bij stadsbomen werd door de Nationale Bomenbank voor het eerst toegepast op het Bomencarré in Amsterdam. In een ander project, De Deel in Emmeloord, heeft de Nationale Bomenbank de PCIS-waterbuffering toegepast in een nieuw aangeplante, direct volwaardige bomenallee met 46 Liriodendron tulipifera (tulpenboom). Men had hier gekozen voor de aanplant van een grote maat bomen, omdat de bomen mede zijn geplant om hun ecosysteemdiensten, waaronder de aanpak van hitteproblemen. Deze ecosysteemdiensten van stadsbomen nemen toe naarmate er meer bladmassa is. De PCIS-waterbuffering die onder deze 46 stadsbomen is aangelegd, vangt maar liefst 398.850 liter water op.

Het gebufferde water onder de stadsbomen wordt door middel van ingebouwde capillaire kolommen naar boven getransporteerd. Zo wordt er feitelijk een schijngrondwaterspiegel gecreëerd. Dit water wordt opgenomen door het bomenzand en gebruikt door de stadsbomen. Bovendien heeft de Nationale Bomenbank een extra innovatie toegepast bij dit project: een watermanagementsysteem dat het mogelijk maakt om water van de straat te bufferen en in te zetten bij stadsbomen, zonder dat er problemen ontstaan door de nadelige gevolgen van strooizout. Het betreft een combinatie van ‘smart’ kolken en een ‘ontvangstkolk’. Het basisprincipe is dat het fijne straatvuil en strooizout gescheiden wordt, waarmee een zelfreinigend watersysteem ontstaat. Hierdoor stroomt enkel ‘schoon’ hemelwater in de PCIS-waterbuffering.