Nationale Bomenbank verplant in Veenendaal twee platanen

Auteur: Heidi Peeters

Tennet wil in Veenendaal bovengrondse hoogspanningskabels onder de grond brengen. Hier en daar komen deze kabels omhoog om vervolgens in een elektriciteitshuis met werkruimte weggewerkt te worden. Op een van die beoogde plekken staan echter twee grote platanen en een linde. Die mogen van de gemeente Veenendaal niet zomaar opgeofferd worden. Vandaag zijn ze verplant en wij waren erbij.

Het was koud en nat in Veenendaal, maar dat weerhield veel buurtbewoners er niet van om toch een kijkje te komen nemen. De hele week zagen zij al volop werkzaamheden in het smalle parkje voor deur, soms tot ver in de avond. Vandaag vindt het hoogtepunt plaats; er worden twee grote platanen verplant. Dat het een flinke klus is, getuige ook de enorme kraan van Nederhoff die langszij geparkeerd staat.

Eerder deze week zijn er al een linde met een diameter van 60 centimeter en 11 kleinere bomen succesvol verplaatst. Hoewel de linde ook een aardig formaat heeft, is het voor deze niet nodig om de palletmethode toe te passen. Voor de platanen wel. De bomen zijn, volgens de informatie die nog teruggevonden kon worden, bijna 65 jaar oud. Een buurtbewoonster is blij met de bomen: ‘Onze huizen zijn uit 1944 en slecht geïsoleerd, maar in de zomer wordt het niet erg warm in huis, dankzij de schaduw van deze bomen. En in de winter hebben ze geen blad, waardoor we dan wel profiteren van de zon. Ik ben blij dat ze behouden blijven.’

Onverwachte situaties vragen vakmanschap

Op de bouwplaats tref ik Dirk Doornenbal, Algemeen directeur van NBB Groep B.V., waarvan Nationale Bomenbank en Terra Nostra de werk-, cq. dochtermaatschappijen zijn. ‘We kregen deze week tijdens de uitgraving met een onverwachte situatie te maken. Er komt kwelwater omhoog gestuwd, dat hadden we hier in Veenendaal niet echt verwacht. Daarom staat er nu een pomp, die het water afvoert. Het wortelstelsel staat in het water. Dat zijn zaken, die ontdek je pas wanneer je aan de slag gaat. Je kunt altijd met onverwachte situaties te maken krijgen en dan is het belangrijk dat je je specialisme gebruikt. Dat je de situatie erkent en een oplossing bedenkt zodat de boom blijft leven. In dit geval heeft het dus geen zin om in de diepte bomengrond toe te passen, al was dat wel het oorspronkelijke plan. Bomengrond zuigt veel te veel water op, waardoor je een natte pap krijgt, die niet meer opdroogt. Wat in de algemene norm staat, dat doen we dan juist niet. Dan zouden we een zuurstofloze situatie creëren. Hadden we twee meter zand aangetroffen, dan was het weer anders en zouden we die richtlijnen wel opvolgen. Als specialist, wat onze voorman Arie Verwolf, die ook ETW en ETT is, bepaalt hij samen met het team wat we gaan doen.’

De voorbereiding voor de verplanting is ongeveer een jaar geleden al begonnen. De wortelstelsels zijn geïnjecteerd met natuurlijke meststoffen om de wortelgroei te bevorderen en er is een beluchtingsbuis aangebracht. Deze buis wordt na de verplanting weer aangebracht.

Veiligheid voor alles

In de bomen, nog op hun oude plek, hangen zwarte lijnen en vanaf het einde van de stam, waar de kroon begint, zijn brede oranje banden geknoopt. De oranje banden zijn bedoeld om de boom extra op spanning te zetten naar de hoeken. Bijkomende uitdaging is namelijk dat de bomen scheef zijn gegroeid. Zij hebben hun evenwicht gevonden, maar wat doet dat qua gewicht wanneer de platanen niet meer geworteld zijn in de bodem? ‘Je ziet dat de boom naar het licht is gegroeid en op zijn manier een balans heeft gevonden’, legt Doornenbal uit. ‘Wij verstoren die balans nu, doordat we de boom optillen. Al het kwelwater rondom de kluit, vergroot ook nog eens de kans dat de grond wegspoelt. Dus daar zou je zenuwachtig van kunnen raken. Al met al is het een verplanting waar je kennis van zaken voor nodig hebt. Er zal niets gebeuren, omdat wij vooral alle mogelijke scenario’s doordenken.’ Desalniettemin is de straat afgezet en wordt aanwonenden gevraagd om aan de achterkant van hun woning te blijven en niet voor het raam te gaan staan. Veiligheid voor alles. Bert Messing van de gemeente Veenendaal komt polshoogte nemen. Tennet is de opdrachtgever, maar de gemeente heeft bepaald dat deze bomen niet gekapt mogen worden. Voor het geplande werk van Tennet heeft de gemeente een projectplan gemaakt, waarbij alle betrokken bomen in kaart zijn gebracht.

'Al met al is het een verplanting waar je kennis van zaken voor nodig hebt'.

Kalm en beheerst

Ondertussen is de kraan tot enorme hoogte uitgestrekt en worden er kabels naar beneden gelaten. Vanuit een hoogwerker worden er wat takken die in de weg zitten afgezaagd en de kabels worden langs de zwarte linten naar de pallet geleid. Een voor een gaan de machines eromheen uit en komen telefooncamera’s tevoorschijn, ook bij de medewerkers. En dan, zo geleidelijk en kalm dat je het haast niet in de gaten hebt, komt de eerste boom met een omvangrijke vierkante kluit een klein stukje omhoog, om korte tijd later neergelaten te worden op de nieuwe plek. Nationale Bomenbank zal de linde nog drie jaar verzorgen en de beide platanen vijf jaar.

‘We zullen deze bomen moeten beschermen wanneer Tennet in het voorjaar aan de slag gaat’, voorspelt Doornenbal. ‘En dat zullen we dan ook zeker doen.’